Het aantal laaggeletterden in Nederland stijgt schrikbarend. Was dat in 2005 nog 1 à 1,5 miljoen, in 2016 is dit volgens de Rekenkamer 2,5 miljoen – een op de negen Nederlanders. Hoe kan dat?
Laaggeletterden zijn zwakke lezers. Sinds prinses Laurentien zich in 2004 met laaggeletterdheid bemoeit, zijn er alfabetiseringsweken, congressen, taallessen georganiseerd, boeken en kranten in Eenvoudig Nederlands uitgegeven. Daarnaast zijn vooral gemeenten hun ambtenaren fanatiek gaan trainen in Eenvoudig Nederlands (taalniveau B1). En toch blijft het aantal laaggeletterden maar stijgen.
Waardoor komt dat? De oorzaak is misschien de rekenmethode van de Rekenkamer. Die rekent nu ook ‘laaggecijferden’ mee en stelt tenminste vmbo-niveau als ondergrens. Tegelijkertijd staat Nederland in de OESO top-3 van landen met de minste laaggeletterden.
Betuttelend
Hoe het ook zij: het probleem bestaat maar altijd alles in Eenvoudig Nederlands is niet realistisch. Rechtspraak, economie, gezondheidszorg – de meeste onderwerpen zijn te ingewikkeld om verantwoord in Eenvoudig Nederlands te vertalen. Vertalen in Eenvoudig Nederlands is bovendien tijdrovend en vergt de taalvaardigheid van een Annie M.G. Schmidt. Het resultaat komt daarbij al gauw betuttelend over.
Je kunt het ook omdraaien. Acht van de negen Nederlanders kunnen lezen en schrijven. Deze lezers haken af bij teksten in Eenvoudig Nederlands. Informatie moet begrijpelijk geschreven zijn, niet simpel. Dat betekent naast eenvoud en bondigheid ook empathie, nuance en respect voor de lezer. Zo schrijven leer je in de training Begrijpelijk schrijven.
“Topcursus”, zegt mr. Marion van den Brekel van het Rotterdamse Van den Brekel Advocaten die haar medewerkers deze training onlangs aanbood. “Toffe training”, zegt Jojanneke Kleinenberg die de training laatst organiseerde bij gezondheidsorganisatie Arts en Zorg. Voor een gemeente als Hoorn verzorgen we opfristrainingen Begrijpelijk schrijven. Het is nodig en de prijs valt enorm mee.